Zelfmedicatie bij paarden

Zelfmedicatie door paarden

Zelfmedicatie door dieren, ook wel Applied Zoopharmacognosy, is het proces waarbij dieren hun eigen medicatie ‘toedienen’ zoals ze dat van nature zouden doen. Dit doen ze bijvoorbeeld door te zoeken naar kruiden, struiken, bast en klei.

Er is al bij verschillende diersoorten onderzoek gedaan naar zelfmedicatie. Kapucijnapen gebruiken bijvoorbeeld het sap van een limoen als antisepticum en als antimuggenmiddel. Ze smeren er hun huid en vacht mee in. En zo zijn er nog veel meer voorbeelden te vinden van verschillende diersoorten die aan zelfmedicatie doen. Ook naar zelfmedicatie door paarden is al onderzoek gedaan.

Natuurlijke behoefte aan klei

Ook bij wilde paarden is aangetoond dat ze zelf op zoek gaan naar medicinale kruiden, takken en bast om hun conditie op pijl te houden. Een voorbeeld van zelfmedicatie door wilde paarden is het eten van dieper gelegen klei. Een wild paard dat naar klei op zoek gaat, doet dit vaak om zich te ontgiften. Klei kan naast de ontgiftende werking ook een functie hebben in het verteringskanaal: het absorbeert overtollig vloeistof en werkt hierdoor diarree tegen, het buffert de inhoud van het verteringskanaal (pH) en het maakt de darmwand gladder waardoor er minder aanhechtingsmogelijkheden voor parasieten zijn.

Zand eten, een gebrek aan…

Als je paard zand eet, laat hij of zij meestal de instinctieve behoefte aan klei zien. Helaas is zand helemaal niet gezond voor paarden. Het blijft vaak in de darmen achter en kan zandkoliek veroorzaken. Daarnaast bevat het vaak verontreinigingen. Onze paarden kunnen echter geen klei vinden die in hun natuurlijke behoefte voorziet, vandaar dat ze hun toevlucht nemen tot zand eten.

Natuurlijk kan het ook betekenen dat je paard een tekort heeft aan ruwvoer, bepaalde mineralen of zich verveelt. Het is belangrijk om de oorzaak van het zand eten te vinden. Neem de behoefte van je paard echter wel serieus. Denk bijvoorbeeld aan het geven van een kuur met groene leem, liefst onder begeleiding van een therapeut of natuurgeneeskundige.

Te weinig diversiteit in paardenvoeding

Kuddes met wilde paarden hebben decennia lang over uitgestrekte natuurgebieden van vele hectares gefoerageerd. Ze kwamen daarbij een enorme diversiteit aan planten, grassen en struiken tegen. Als we dit met onze gedomesticeerde paarden vergelijken, valt op dat het aanbod veel minder divers is.

De meeste kruiden zijn uit onze weides verdreven. Door onkruidbestrijdingsmiddelen, overmatig bemesten met kunstmest en drijfmest, door overbegrazing en door zeer snelgroeiende grassoorten te gebruiken. Ook het hooi komt vaak van graslanden die weinig diversiteit bevatten. Daarnaast leven veel paarden in onnatuurlijke omstandigheden en krijgen zij vaak veel meer gifstoffen (bestrijdingsmiddelen, wormmiddelen, entingen, milieuverontreiniging, etc.) binnen dan vroeger. Hierdoor neemt hun behoefte aan diversiteit in hun voedselaanbod zoals kruiden, bast en kleisoorten alleen maar toe.

Hoe zorg je voor aanvulling?

Hoe kunnen we onze paarden nou die aanvulling geven waar het in veel gevallen behoefte aan heeft? Ten eerste natuurlijk een goed weidebeheer waardoor kruiden weer terug kunnen komen en paarden weer meer te kiezen krijgen. Het lastige is echter dat wij meestal niet de beschikking hebben over vele hectares grasland. Veel van onze weides worden al snel overbegraasd waardoor kruiden geen kans krijgen.

Een kruidenstrook aanleggen kan dan een goede oplossing zijn. Je kunt bijvoorbeeld een hoek van de weide afschermen en daar wat kruiden laten groeien en de paarden hier af en toe op laten grazen. Bomen en struiken in de wei kunnen ook een waardevolle aanvulling geven.

Essentiële oliën

Een andere manier om ons paard zelf weer te laten kiezen welke planten hij nodig heeft, is het paard aan verschillende essentiële oliën (ook wel aromatische of etherische oliën genoemd) te laten ruiken. De olie waar hij of zij de meeste interesse in toont, zal in de meeste gevallen een positief effect hebben op de gezondheid.

Paarden in het wild nemen ook essentiële olie tot zich omdat deze in de kruiden en planten zitten die paarden eten en ruiken. Essentiële olie wordt gewonnen uit bloemen, bomen, wortelen, struiken en zaden. Ze zorgen voor de groei en ontwikkeling in de plant en ondersteunen en beschermen tegen invloeden van buitenaf. Deze eigenschappen kunnen we dus ook heel goed gebruiken voor het herstel en het behoud van de gezondheid van onze paarden.

Essentiële oliën kunnen via inademing invloed hebben op de luchtwegen en op emoties. Ze zorgen mentaal voor meer vitaliteit, rust en evenwicht. Via de huid kunnen ze een positieve invloed hebben op de huid, onderliggende organen, spieren, pezen en gewrichten. Tot slot kunnen ze via de inname positief inwerken op de organen, orgaanstelsels en de algehele weerstand. Wel is het belangrijk om essentiële oliën te gebruiken onder begeleiding van een deskundige.

Kruiden aanbieden

Je kunt je paard ook een aantal verschillende kruiden aan bieden. Aan het gedrag van je paard kun je vaak heel mooi zien welk kruid de voorkeur heeft. Veel kruiden zijn te vinden in en om ons huis. Denk aan paardenbloem, weegbree, tijm, marjolein, brandnetel, herderstasje, kaasjeskruid, duizendblad, kamille, munt en madeliefjes.

Geef de kruiden niet door het voer heen, maar leg de verschillende kruiden op de grond en kijk welk kruid je paard kiest. Dit zegt iets over de behoefte op dat moment. Het kruid van zijn keus heeft meestal een positieve werking op de gezondheid.

Zelfmedicatie alleen met natuurlijke producten

Belangrijk om te weten is dat zelfmedicatie door paarden en andere dieren alleen werkt met natuurlijke producten en dus niet bij allerlei andere voedingssupplementen. Bewerkte voedingssupplementen bevatten namelijk vaak stoffen zoals melasse, smaakstoffen of veel energie (granen). Als je paard deze voedingsmiddelen graag eet, wil dat niet zeggen dat het goed voor hem of haar is.

Kortom, laat je paard bepalen wat hij of zij nodig heeft. Op die manier kun je een hoop klachten voorkomen. Natuurlijk is er wel een gedegen kennis van de kruiden en oliën nodig om ze effectief en veilig in te kunnen zetten. Het is heel erg leuk om deze weg onder begeleiding in te gaan en je paard zelf te leren kiezen.