Equine Metabolic Syndroom en weidebeheer
Ik kom regelmatig artikelen tegen over hoefbevangenheid, insulineresistentie en zomereczeem, maar zelden in de relatie tot weidebeer. Goed weidebeheer en een goede kwaliteit ruwvoer is, naar mijn mening, echter vaak de beperkende factor waardoor paarden niet in balans kunnen komen. Een goede kwaliteit ruwvoer is de basis voor een goede gezondheid.
Wat is het Equine Metabolic Syndroom?
Typerend voor het Equine Metabolic Syndroom is het te hoge vetpercentage. Een normale hoeveelheid vet zorgt voor een goede isolatie en opslag van energie. Vetweefsel heeft echter ook andere eigenschappen. Het vetweefsel produceert namelijk een groot scala aan hormonen die kunnen zorgen voor ontstekingen en een hormonale disbalans. Het Equine Metabolic Syndroom is een stofwisseling probleem.
Behalve overgewicht zie je vaak ook andere symptomen, zoals:
- Gevoelig lopen
- Hoefbevangenheid
- Vetophopingen in de manenkam en andere plaatsen op het lichaam
- Sloom/ moe zijn
- Ontstekingen in het lichaam
- Harde spieren, stram lopen
- Jeuk, zomereczeem
- Niet meer hengstig worden of juist te heftig
- Insulineresistentie
Waarom komt dit probleem zoveel voor?
Paarden zwierven al decennia lang over de aardbodem. De wilde paarden legden lange afstanden af, in kuddeverband, op zoek naar ruwvoer. Het ruwvoer wat ze tot zich namen was vaak arm en grofstengelig en ze waren ze 24/7 bezig met het zoeken en verteren van ruwvoer. Ook nu nog is het spijsverteringssysteem grotendeels afgesteld op de natuurlijke leefomstandigheden van het wilde paard.
Onze huidige manier van paarden houden is echter totaal anders. Vaak is er sprake van:
De oplossing ligt dus voornamelijk in het zoveel mogelijk nabootsen van de natuurlijke omstandigheden van het paard. Een paddock paradise is een ideaal manier van paarden houden waarbij je dit soort klachten veel minder ziet voorkomen. Door een track om de wei aan te leggen, voorziet het in hun behoefte aan bewegen. Daarnaast is het van belang dat een paard 24/7 ruwvoer tot zijn beschikking heeft. Dit voorkomt maagzweren en pieken in de energietoevoer. Want juist deze pieken zorgt voor een verstoring van de stofwisseling. Een paard wil vanuit zijn instinct op zoek zijn naar ruwvoer. Heeft hij deze mogelijkheid niet, dan kan dat voor stress zorgen en juist stress zorgt er voor dat de stofwisseling uit balans raakt. Maar ook fysiek is het constant kauwen en verteren noodzakelijk voor een goede darmwerking.
Er zijn echter een aantal factoren die de boel behoorlijk kunnen verstoren. Het is in Nederland zeer moeilijk om een goede kwaliteit hooi en gras te komen. Dit begint al bij de manier waarop weides lange tijd beheert werden. Sinds de enorme schaalvergroting in het boerenbedrijf worden alle weides eigenlijk structureel overbelast. Op de boerderijen kwamen steeds meer koeien te staan en die koeien moesten ook nog eens steeds meer melk produceren. Met als gevolg een grote behoefte aan zeer energierijk gras. De weilanden werden veel bemest met drijfmest en kunstmest. Er werd een grassoort ontwikkeld, Engels Raaigras, dat zeer snel groeit en veel energie bevat. Onze paarden staan tegenwoordig meestal op weides die voorheen voor koeien bestemd waren. Dus met een geschiedenis aan over-bemesting en met Engels Raaigras. Omdat paarden juist van nature het beste op arm en langstengelig hooi/gras gehouden kunnen worden, levert dit problemen op. Ook raakt het bodemleven van de overbelaste weides aangetast en de grond uitgeput. Als paardenbezitter, willen we geen koeiengras geven, dit is te rijk, dus wordt er vaak gestopt met bemesten van de wei. Maar omdat de bodem zo uitgeput is, groeit het gras nauwelijks meer zonder deze sterke bemesting. Je krijgt vaak gras met een tekort aan mineralen, door uitputting van de grond. En het gras raakt gestrest waardoor er juist extra veel fructaan(suiker) in zit. Het duurt helaas vaak jaren voordat de wei hier weer van hersteld is. Zeker als er niet aan structureel weidebeheer wordt gedaan door o.a. te bemesten met compost en kalk, lava(mineralen) toe te voegen en het gras lang te laten worden.
Natuurlijk is dit lastig voor de gemiddelde paardeneigenaar. Veel mensen hebben hun paard op een pension staan en dan heb je vaak weinig invloed op de kwaliteit van het ruwvoer en weidebeheer. Maar ook als je zelf een wei hebt, kan het jaren duren voordat de bodem is hersteld. Gelukkig kan je met bepaalde kruiden, celzouten en homeopathie er wel voor zorgen dat de stofwisseling van je paard geoptimaliseerd wordt. En als het paard in het verleden te veel belast is geweest met te energierijke voeding, dan is het vaak nodig de darmen, lever en pancreas te ondersteunen. Maar met de juiste ondersteuning kunnen paarden ook in een iets minder ideale omgeving goed blijven functioneren. Het is echter wel goed om ons te beseffen dat de omgevingsfactoren soms niet ideaal zijn en dat we ons paard dus soms met middelen moeten ondersteunen om hem/haar in balans te houden.
Samengevat een gezond paard heeft onbeperkt ruwvoer nodig van een goede kwaliteit en gezond ruwvoer heeft een goede bodemkwaliteit en evenwichtig grasland beheer nodig!
- Minder bewegen
- Ruwvoer in porties voeren
- Paarden vallen vaak nauwelijks af in de winter
- Eenzijdig voedingsaanbod
- Te energierijk voer (te energierijk gras, te veel krachtvoer)
Oplossingen?
De oplossing ligt dus voornamelijk in het zoveel mogelijk nabootsen van de natuurlijke omstandigheden van het paard. Een paddock paradise is een ideaal manier van paarden houden waarbij je dit soort klachten veel minder ziet voorkomen. Door een track om de wei aan te leggen, voorziet het in hun behoefte aan bewegen. Daarnaast is het van belang dat een paard 24/7 ruwvoer tot zijn beschikking heeft. Dit voorkomt maagzweren en pieken in de energietoevoer. Want juist deze pieken zorgt voor een verstoring van de stofwisseling. Een paard wil vanuit zijn instinct op zoek zijn naar ruwvoer. Heeft hij deze mogelijkheid niet, dan kan dat voor stress zorgen en juist stress zorgt er voor dat de stofwisseling uit balans raakt. Maar ook fysiek is het constant kauwen en verteren noodzakelijk voor een goede darmwerking.
Belemmerende factoren
Er zijn echter een aantal factoren die de boel behoorlijk kunnen verstoren. Het is in Nederland zeer moeilijk om een goede kwaliteit hooi en gras te komen. Dit begint al bij de manier waarop weides lange tijd beheert werden. Sinds de enorme schaalvergroting in het boerenbedrijf worden alle weides eigenlijk structureel overbelast. Op de boerderijen kwamen steeds meer koeien te staan en die koeien moesten ook nog eens steeds meer melk produceren. Met als gevolg een grote behoefte aan zeer energierijk gras. De weilanden werden veel bemest met drijfmest en kunstmest. Er werd een grassoort ontwikkeld, Engels Raaigras, dat zeer snel groeit en veel energie bevat. Onze paarden staan tegenwoordig meestal op weides die voorheen voor koeien bestemd waren. Dus met een geschiedenis aan over-bemesting en met Engels Raaigras. Omdat paarden juist van nature het beste op arm en langstengelig hooi/gras gehouden kunnen worden, levert dit problemen op. Ook raakt het bodemleven van de overbelaste weides aangetast en de grond uitgeput. Als paardenbezitter, willen we geen koeiengras geven, dit is te rijk, dus wordt er vaak gestopt met bemesten van de wei. Maar omdat de bodem zo uitgeput is, groeit het gras nauwelijks meer zonder deze sterke bemesting. Je krijgt vaak gras met een tekort aan mineralen, door uitputting van de grond. En het gras raakt gestrest waardoor er juist extra veel fructaan(suiker) in zit. Het duurt helaas vaak jaren voordat de wei hier weer van hersteld is. Zeker als er niet aan structureel weidebeheer wordt gedaan door o.a. te bemesten met compost en kalk, lava(mineralen) toe te voegen en het gras lang te laten worden.
Wat kun je doen om het Equine Metabolic Syndroom te voorkomen?
- Zo veel mogelijke de natuurlijke levensomstandigheden benaderen, zoals: kudde genoten, veel bewegen, continu ruwvoer.
- Goed kwaliteit hooi. Hooi uit goed beheerde weides/natuurgebieden of uit het buitenland (berggebieden) geven.
- Zorg voor evenwichtig bodembeheer door toevoer van kalk en lava, bemest met compost.
- Zorg voor evenwichtig grasbeheer. Dus laat je gras lang groeien en kies voor grassoorten met een lage fructaan hoeveelheid.
- Zorg voor beperking van de energie, dus geen krachtvoer geven, arm hooi voeren en zet je paard op langstengelig uitgeroeid gras.
- Beperk te voedselinname door slowfeeders en door je paard slechts een paar uur tot een dagdeel op het gras te laten.
Natuurlijk is dit lastig voor de gemiddelde paardeneigenaar. Veel mensen hebben hun paard op een pension staan en dan heb je vaak weinig invloed op de kwaliteit van het ruwvoer en weidebeheer. Maar ook als je zelf een wei hebt, kan het jaren duren voordat de bodem is hersteld. Gelukkig kan je met bepaalde kruiden, celzouten en homeopathie er wel voor zorgen dat de stofwisseling van je paard geoptimaliseerd wordt. En als het paard in het verleden te veel belast is geweest met te energierijke voeding, dan is het vaak nodig de darmen, lever en pancreas te ondersteunen. Maar met de juiste ondersteuning kunnen paarden ook in een iets minder ideale omgeving goed blijven functioneren. Het is echter wel goed om ons te beseffen dat de omgevingsfactoren soms niet ideaal zijn en dat we ons paard dus soms met middelen moeten ondersteunen om hem/haar in balans te houden.
Samengevat een gezond paard heeft onbeperkt ruwvoer nodig van een goede kwaliteit en gezond ruwvoer heeft een goede bodemkwaliteit en evenwichtig grasland beheer nodig!
Reacties
Een reactie posten